تغیر مسیر یافته از - فضل شاعره
زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

فضل عبدیه






فضل عبدیه۲۵۷ق)، معروف به فضل شاعره، از از زنان ادیب و شاعر قرن سوم هجری قمری در بصره بود.


۱ - معرفی اجمالی



فضل، معروف به فضل شاعره و فضل عبدیه، از زنان شاعری است که در بصره زاده شد و رشد یافت. مادرش از یمامه بود، از این‌رو برخی خود وی را متولد یمامه دانسته‌اند. فضل از کنیزانی است که در خانه مردی از قبیله عبدالقیس تربیت یافته و رشد کرد، بدین‌سبب به فضل عبدیّه شهرت یافت. پس از آنکه به مراحلی از رشد جسمانی رسیده و تحصیلات مقدماتی را فرا گرفته بود، شخصی به نام محمد بن فرج رخجی وی را خریده و به متوکل عباسی (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ق) هدیه کرد و در نهایت به دست همو آزاد گردید.

۲ - ویژگی‌ها



وی از ادیبان و شاعران برجسته زمان خویش و در نهایت جمال و کمال و زبان‌آوری و فصاحت بود و اشعار بسیار جالب و جذابی سروده است. نزد خلفا و ملوک و اشراف جایگاه خاصی داشت و اوقات خویش را با ادیبان و شاعران سپری می‌کرد.
[۶] عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲۶.
ادیبانی چون ابودلف عجلی، بنان شاعره، ابومنصور باخرزی و سعید بن حمید کاتب در مجلس وی حاضر می‌شده و به تبادل اشعار و نکات ادبی می‌پرداختند. در سروده‌هایش خلفا و ملوک را ستایش کرده و بعضاً اشعارش مشتمل بر هجویاتی نیز است.
[۸] کحاله، عمررضا، اعلام النساء، ج۴، ص۱۷۱.


۳ - مذهب



گفته شده که وی از شیعیان واقعی و متعصب بود و از آن‌رو که منزلتی نزد خلفا داشت، خواسته‌های شیعیان را با وساطت نزد خلفا برآورده می‌ساخت. او سرانجام عاشق سعید بن حمید کاتب که ناصبی و ا ز دشمنان سرسخت علی و اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بود، گردید و به عشق وصال، از تشیع خود دست کشیده و به عقیده سعید درآمد و تا پایان عمرش بر آن عقیده باقی بود.
[۹] عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲۶.


۴ - مجموع اشعار



به گفته ابن ندیم، مجموع اشعار وی بیست ورقه شعر بوده است.

۵ - وفات



او سرانجام به سال ۲۵۷ یا ۲۶۰ق
[۱۴] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۴، ص۲۲۹.
در بغداد درگذشت.
[۱۶] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱۰، ص۱۵۱۴۶.


۶ - پانویس


 
۱. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۹، ص۱۹۹.    
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۴۶.    
۳. ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۱۸۵.    
۴. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۹، ص۱۹۹.    
۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۴۶.    
۶. عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲۶.
۷. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۹، ص۲۰۳.    
۸. کحاله، عمررضا، اعلام النساء، ج۴، ص۱۷۱.
۹. عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲۶.
۱۰. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۹.    
۱۱. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة، ج۳، ص۲۸.    
۱۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۳۴.    
۱۳. ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۴. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۴، ص۲۲۹.
۱۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۴۶.    
۱۶. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱۰، ص۱۵۱۴۶.
۱۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۶۹.    
۱۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۲۲۹.    


۷ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۱۱، برگرفته از مقاله «فضل عبدیه».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.